با توجه به اهمیت خواب به‌عنوان یکی از نیازهای حیاتی انسان که حدود یک سوم عمر آدمی را به خود اختصاص می‌دهد، هرگونه اختلال، بیماری یا کمبود خواب می تواند اثرات مستقیمی بر بیداری و فعّالیت‌های فرد داشته باشد. همچنین اتفاقات حین بیداری نیز می تواند به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم بر کیفیّت و کمیت خواب تأثیر بگذارد.
خواب اهمیتی مانند بیداری دارد و برای داشتن بیداری کارآمد همراه با احساس سلامتی و شادابی، داشتن خوابی سالم ضروری است.
بیش از ۸۰ نوع اختلال خواب تاکنون شناسایی شده است. شیوع بالای اختلالات خواب و تأثیرات زیاد این اختلالات بر سلامت جسمانی و روانی موجب شده است تا این موضوع مورد توجه جامعه پزشکی قرار گیرد. امروزه کم‌تر بیمارستانی در کشورهای پیشرفته می‌توان یافت که مرکزی برای تشخیص و درمان اختلالات خواب نداشته باشد.
تأثیر اختلالات خواب بر خطاها و حوادث شغلی
تأثیر شدید اختلالات خواب بر حوادث شغلی موجب شده است تا شاخه‌ای از علم خواب با نام اختلالات خواب شغلی ایجاد شود. وقوع حوادث وحشتناکی مانند؛ کارخانه بوپال هند، که باعث مرگ و آسیب شدید هزاران نفر شد و فضاپیمای چلنجر و صدها حادثه هوایی، کشتیرانی، ریلی و میلیون تصادف مرگبار جاده‌ای ناشی از اختلالات خواب و خواب آلودگی است.
تحقیقات مختلف نشان داده‌اند که اختلالات خواب نه تنها یکی از مهم‌ترین علل بروز حوادث شغلی و تصادفات مرگبار محسوب می‌شوند، بلکه تأثیر بسیاری بر بهره‌وری و کیفیّت فعالیت افراد دارد. افزایش خطاهای شغلی، اختلال در تمرکز و یادگیری، اثرات نامطلوب در رفتار و خلق و خوی افراد، افزایش غیبت از کار، کاهش انگیزه و عدم رضایت شغلی از دیگر عوارض ناشی از اختلالات خواب افراد است.
بسیاری از فعّالیت‌های شغلی می‌توانند بر روی خواب افراد مؤثر بوده و زمینه بروز یا تشدید اختلالات خواب را فراهم کنند. یکی از مهم‌ترین این عوامل شیف کاری و اختلالات خواب ناشی از آن است. حدود ۲۰ تا ۲۵ درصد افراد شاغل به‌صورت نوبت‌کاری هستند و بیش از ۶۰ تا ۸۰ درصد این افراد به اختلالات خواب ناشی از شیفت‌کاری مبتلا هستند.
کادر پرواز، تجار، ورزشکاران حرفه‌ای و سیاستمداران که به‌علت نیازهای شغلی ناچارند به شرق یا غرب زمین مسافرت کنند، دچار اختلالات خواب می‌شوند. در نتیجه توانایی‌های آنها در بیداری کاهش می‌یابد و گاهی لطمه‌های جدی و جبران‌ناپذیری به آنها وارد می‌کند.
همچنین مواجه با عوامل شیمایی به‌ویژه حلال‌ها، فلزات سنگین و استرس‌های شغلی می‌توانند اثرات نامطلوبی بر کیفیّت و کمیت خواب افراد بگذارند.
شناخت عواملی که موجب اختلالات خواب می‌شوند و دوری از آنها می‌تواند در پیشگیری، تشخیص و درمان مطلوب مؤثر باشد. شناخت بهتر اختلالات از طرف پزشک و مراجع، مراجعه زودهنگام و جدی گرفتن علائم این اختلالات نیز می‌تواند میزان تشخیص درست را افزایش داده و تأخیر آن را به حداقل برساند.
