1- آيا مطالعاتي در ايران يا ساير كشورهاي جهان انجام شده است كه آثار و خواص روزه داري را در جسم و روح انسان بررسي كند؟
بله دو كنگره بين المللي در مراكش و تركيه برگزار شده است و سومين كنگره نيز در سال 1380 در ايران برگزار شد . موضوع اين سه كنگره "روزه داري و سلامت" بود و نتايج تحقيقات پزشكي در مورد روزه ماه رمضان در قالب حدود 200 مقاله ارائه شد.
2- با توجه به اين كه در اديان و مذاهب مختلف روزه به سبكهاي گوناگون وجود دارد آيا تحقيقاتي در زمينه فوايد روزه داري در خارج از كشور انجام شده است؟
روزه داري ممتد و حتي قحطي (STARVATION) در كتب مرجع طبي به تفصيل مورد بحث قرار گرفته است. انواع جديدي از روزه داري مانند روزه- درماني (THERAPEUTIC FASTING) اخيرا" مورد توجه قرار گرفته. در مورد روزه داري اسلامي نيز حدود 138 مقاله در PUBMED درج شده است و نشان ميدهد جدا از كشورهاي اسلامي اين موضوع مورد علاقه پژوهشگران ديگر كشورها نيز هست.
3- با توجه به مطالعاتي كه تا كنون انجام شده كدام بيماريها و مشكلات بهداشتي در ماه رمضان كم ميشود و كدام افزايش پيدا ميكند؟
قبل از پاسخ به اين سوال بايد خاطر نشان كرد كه متاسفانه الگوي غلط غذايي ميتواند تاثيرات سودمند روزه بر جسم را پنهان كند و يا حتي از بين ببرد. پر خوري و افزايش كالري دريافتي مشكلي است كه در ماه رمضان زياد به چشم ميخورد. افزايش وزن در افراد چاق و آنان كه داراي اضافه وزن هستند در برخي از تحقيقات ديده شده و نشان ميدهد حتي با وجود حدود 12 ساعت گرسنگي باز فرد روزه دار طي وعده هاي غذايي افطار تا سحري ميتواند بيش از نياز خود، كالري دريافت كند و مسائل و مشكلات متعاقب را در پي داشته باشد. لذا بيماريها و مشكلات بهداشتي كه در طي روزه داري ايجاد ميشود را بايد در دو گروه مشكلاتي كه از رفتار و الگوي تغذيه اي نادرست منتج مي شود و مشكلاتي كه گرسنگي و يا دهيدراتاسيون ( كاهش آب بدن) باعث افزايش آنها ميشود تقسيم نمود و مورد بررسي قرار داد.
- عوارض پرخوري: سوء هاضمه، سردرد، احساس بيحالي و كسالت پس از افطار،......., افزايش وزن، افزايشLDL ، كاهش HDL و عوارض قلبي عروقي متعاقب آنها.
- مشكلاتي كه بعلت گرسنگي و تشنگي تشديد ميشود : افزايش احتمال بروز سنگهاي ادراري در افرادي كه كليه سنگ ساز دارند، تشديد يا عود زخم معده و روده، تشديد حملات در مبتلايان به آسم ريوي و ...
- تاثير مثبت روزه داري بر بيماريها: كاهش اضطراب، افزايش اعتماد به نفس، كاهش افسردگي. كاهش وزن، كاهش كلسترول و افزايش HDL. بنابراين در صورتيكه روزه داري با كاهش وزن اضافي همراه باشد، اثر بهبوددهنده بر عوامل خطر بيماريهاي قلبي- عروقي مانند زيادي فشار خون و نيز ديابت و چربي ها و خواهد داشت.
4- روزه دقيقا براي چه افرادي ممكن است خطر داشته باشد و تشخيص اين كه چه كسي نميتواند روزه بگيرد با كيست؟
تشخيص اينكه شخصي نبايد روزه بگيرد طبق فتاوي مراجع معظم تقليد با خود وي است و در اين موضوع پزشك تنها مورد مشورت قرار ميگيرد. بي خطر بودن روزه داري براي مادران باردار هنوز به اثبات نرسيده است. همچنين در افراد ديابتيك وابسته به انسولين روزه توصيه نميشود. در بيماران دچار نارسايي كليوي، قلبي، و كبدي شديد نيز روزه توصيه نميشود. شايان ذكر است كه در اكثر بيماريها روزه داري ممكن است اثر مثبت داشته باشد و يا بدون اثر باشد. توجه خاص به توصيه هاي پزشكي در كليه موارد ضروري است.
5- در ماه رمضان چه تغييراتي در رژيم غذايي و در رفتارهاي غذايي بايد داد؟
توصيه هايي در مورد رفتارهاي تغذيه اي در اين ماه:
- شروع افطار با موادي كه داراي قندهاي ساده هستند مانند خرما، كشمش و...
- جلوگيري از پرخوري، آهسته خوردن و خوب جويدن غذا
- بهتر است بين افطار و شام فاصله كوتاهي گذاشت
- در وعده شام و سحر بهتر است از تمام گروههاي مواد غذايي شامل گوشت و حبوبات، شيرو لبنيات، سبزيجات و ميوه جات و نان و غلات مصرف نمايد.
- مصرف مايعات به مقدار كافي در بين وعدهها